ΠΟΛΥ ΑΠΑΣΧΟΛΗΜΕΝΟΣ ΓΙΑ ΝΑ ΕΙΣΑΙ ΕΥΤΥΧΙΣΜΕΝΟΣ; - ΜΙΑ ΒΟΥΔΙΣΤΙΚΗ ΘΕΩΡΙΣΗ

Στην εποχή μας, της πρωτοφανούς πολύ-απασχολησιμότητας, της συνεχούς επικοινωνίας και των αμείλικτων προθεσμιών, είναι εύκολο να νιώθουμε ότι δεν έχουμε χρόνο για εσωτερική ζωή.  Όταν τόσοι πολλοί από εμάς αισθάνονται να επιβαρύνονται από την επιτακτική ανάγκη για άμεση, επί όλο το εικοσιτετράωρο ανταπόκριση, και τη συνεχή ανάγκη να κάνουμε περισσότερα με λιγότερα, είναι κατανοητό ότι καθώς φτάνουμε στο τέλος της ημέρας, το μόνο που μπορούμε να κάνουμε είναι να πέφτουμε εξαντλημένοι σαν σωρός στον καναπέ. Να προσπαθούμε να πνίξουμε την εξάντληση μας σε ένα ή δύο ποτήρια κρασί. Να ανάβουμε την τηλεόραση για λίγο χωρίς απαιτήσεις θέαμα.

Βαθιά μέσα μας, μια μικρή φωνή μπορεί να μας λέει ότι κάτι μας λείπει.  Δυνητικά κάτι αρκετά σημαντικό.  Αλλά είναι εύκολο να φιμώσουμε την φωνή αυτή με την πεποίθηση ότι απλά δεν έχουμε καμία επιλογή.  Όχι, προς το παρόν, τουλάχιστον.  Ίσως, όταν τα πράγματα στην δουλειά ηρεμήσουν, ή όταν τα παιδιά μεγαλώσουν, ή όταν πάρουμε σύνταξη, τότε θα έχουμε χρόνο να κάνουμε τα πράγματα που ξέρουμε ότι είναι σημαντικά για την απόλυτη ευεξία μας.

Ο Βουδισμός προσφέρει μια πολύ διαφορετική οπτική για την πραγματικότητα.  Μια οπτική που προκαλεί δραματικά τις προτεραιότητες μας.

Η ζωή μας, αυτή τη στιγμή, είναι εξαιρετική. Το να γεννηθείς άνθρωπος, σε μια σχετικά εύπορη χώρα, με ένα επίπεδο νοημοσύνης, εκπαίδευσης, και διαθέσιμου χρόνου – και αυτός είσαι εσύ, αγαπητέ αναγνώστη! – είναι θεαματικά απίθανο. Απλά, δες τα άλλα επτά δισεκατομμύρια ανθρώπων πάνω στον πλανήτη Γη.  Τα αμέτρητα δισεκατομμύρια των αισθανόμενων ζώων.  Τόσο εξαιρετική είναι η καλή σου τύχη ώστε, για να χρησιμοποιήσω την αναλογία του ίδιου του Βούδα, μοιάζει με τυφλή, ανάπηρη χελώνα που βγαίνει στην επιφάνεια από τον ωκεανό κάθε εκατό χρόνια, μόνο και μόνο επειδή τυχαίνει να περάσει το κεφάλι της μέσα από μια ξύλινη σανίδα που επιπλέει πάνω στο νερό.

Η σπάνια αυτή ευκαιρία σίγουρα θα τελειώσει – πιο σύντομα ίσως από ό,τι νομίζεις. Ο θάνατος είναι βέβαιος, ο χρόνος του θανάτου είναι αβέβαιος, και το μόνο πράγμα που έχει αξία όταν πεθαίνεις είναι η κατάσταση του νου σου.  Θα αφήσεις πίσω σου το σπίτι, την οικογένεια, τα κατοικίδια, τα παιχνίδια, την κοινωνική θέση, τον πλούτο και όλα όσα συνιστούν την αίσθηση της συμβατικής πραγματικότητας σου.

Αν είσαι υλιστής - που σημαίνει κάποιος που πιστεύει ότι η ύλη είναι το μόνο που υπάρχει – το να αναλογίζεσαι τον θάνατο μπορεί να σε κάνει να εκτιμάς την κάθε ημέρα όλο και περισσότερο. Ο χρόνος είναι πεπερασμένος.  Οι εμπειρίες είναι πολύτιμες. Τίποτα δεν μπορεί να θεωρείται δεδομένο.

Αν, από την άλλη μεριά, είσαι ανοικτός στην ιδέα ότι ο νους σου – το άμορφο αυτό συνεχές σαφήνειας και νόησης – πηγαίνει από αυτή τη ζωή σε μια νέα πραγματικότητα, τότε αυτό που κάνουμε με το νου μας σε αυτή τη ζωή είναι το μόνο πράγμα που επιβιώνει.  Τα αποτυπώματα που δημιουργούμε, οι συνήθειες που παράγουμε, οι καρμικές αιτίες για μελλοντικές συνέπειες – όπως και αν θέλεις να το περιγράψεις – αυτά είναι που έχουν σημασία.  Αυτά είναι που παίρνουμε μαζί μας. 

Η εσωτερική ζωή σου είναι το μέρος όπου μπορείς να καλλιεργήσεις την ευτυχία – τώρα και στο μέλλον.  Αν είναι αλήθεια ότι ο νους επιβιώνει, ότι οι αιτίες που δημιουργούμε στην ζωή αυτή θα ωριμάσουν σε επιπτώσεις στο μέλλον, δεν έχει τότε νόημα να επικεντρωθούμε σε μακροπρόθεσμο σχεδιασμό; Στον συμβατικό κόσμο, ο σχεδιασμός της συνταξιοδότησης είναι ο πιο μακροπρόθεσμος που οι περισσότεροι άνθρωποι σκέπτονται ποτέ.  Οι Βουδιστές έχουν πολύ ευρύτερο χρονικό ορίζοντα! Αν είσαι Βουδιστής οικονομικός σχεδιαστής, εξασκήσου στην γενναιοδωρία σε αυτή τη ζωή, σαν αιτία πλούτου στο μέλλον.  Υπομονή, για να διασφαλίσεις ότι θα είσαι εκπληκτικά υπέροχος! Σεβασμό, αν αυτό που επιδιώκεις είναι κοινωνική θέση.

Αλλά ακόμα καλύτερα, Bodhi chitta, ή το νου της φώτισης, για να υπερβείς την συμβατική πραγματικότητα εντελώς και, ενώ παραμένεις σε κατάσταση ευδαιμονίας, να αποτελείς το μέγιστο όφελος για τους άλλους οι οποίοι εξακολουθούν να πιστεύουν στον κόσμο, όπως αυτός φαίνεται σε αυτούς.

Τι γίνεται σε περίπτωση που οι Βουδιστές κάνουν λάθος, και δεν υπάρχει ζωή μετά από αυτήν; Τι γίνεται αν στην πραγματικότητα η συνειδητότητα δεν είναι τίποτα περισσότερο από δραστηριότητα του εγκεφάλου; Η υπέροχη αλήθεια είναι ότι η καλλιέργεια της γενναιοδωρίας, της ηθικής και της υπομονής, και ένας νους γεμάτος με αγάπη και καλοσύνη είναι ακόμη το καλύτερο πράγμα που μπορείς να κάνεις, επειδή αυτά αποτελούν την αληθινή αιτία της εσωτερικής γαλήνης, εδώ και τώρα.

Παρά την προσκόλληση μας, ως κοινωνία, στο να τακτοποιούμε τα εξωτερικά πράγματα στη ζωή μας, οι αλήθεια, όπως πολλοί ψυχολόγοι μαρτυρούν, είναι ότι είναι το πώς ερμηνεύουμε την πραγματικότητα είναι αυτό που μας κάνει ευτυχισμένους ή δυστυχισμένους.  Δεν είναι το τι συμβαίνει εκεί έξω, αλλά το πώς σκεφτόμαστε για αυτό που μας κάνει να νιώθουμε το ένα ή το άλλο.  Όταν αλλάζουμε την ερμηνεία μας, αλλάζουμε και τα συναισθήματα. Επί πλέον, όπως όλο και περισσότερες ερευνητικές μελέτες δείχνουν, όταν ασκούμε την γενναιοδωρία, την καλοσύνη και την σύνδεση με τους άλλους βιώνουμε ευδαιμονία, την πιο βαθιά κατάσταση ευημερίας.

Δεν υπάρχει τρόπος να κάνουμε τίποτε από αυτά αν δεν έχουμε κάποια επίγνωση του τι συμβαίνει μέσα στο κεφάλι μας.  Έτσι, επιστρέφουμε στον παλιό μας φίλο, την συνειδητή προσοχή (mindfulness) και την ανάγκη να την καλλιεργήσουμε μέσω του διαλογισμού.  Η εσωτερική ζωή μας είναι το μέρος όπου καλλιεργούμε την ικανοποίηση, για αυτή τη ζωή και για το μέλλον.  Αν δεν έχουμε ικανοποίηση μέσα μας, όποιες και αν είναι οι εξωτερικές μας συνθήκες, δεν μπορούμε να είμαστε ευτυχισμένοι.

Αυτός είναι ο λόγος που το να λες ότι είσαι πολύ απασχολημένος για να έχεις εσωτερική ζωή μοιάζει λίγο με το να λες ότι είσαι πολύ απασχολημένος για να είσαι ευτυχισμένος.

Η ζωή είναι σύντομη.  Αυτή η ευκαιρία είναι πολύτιμη.  Όπως ο Δαλάϊ Λάμα υπενθυμίζει στους ανθρώπους, μην αφήνετε αυτό το νησί με τις πολύτιμες πέτρες ανεκμετάλλευτο.

Του David Michie