ΕΠΙΛΟΓΗ ΚΑΙ ΨΕΥΔΑΙΣΘΗΣΗ: H ΙΣΤΟΡΙΑ ΤΗΣ ΓΛΑΣΤΡΑΣ

Φανταστείτε ότι επισκέπτεστε την πόλη της Νέας Υόρκης για πρώτη φορά.  Εντυπωσιάζεστε από τους ουρανοξύστες – όλα αυτά τα τεράστια, ψηλά κτίρια.  Επισκέπτεστε μιαν ωραία περιοχή με πολύ-όροφες πολυκατοικίες.  Πρόκειται για πραγματικά πολυτελή κτίσματα, όλα με βεράντες να κρέμονται πάνω από τα πεζοδρόμια.  Είναι μια λαμπρή μέρα.  Ο ήλιος λάμπει, και το ελαφρό αεράκι που νοιώθετε είναι ζεστό και άνετο.  Η ατμόσφαιρα είναι ασυνήθιστα καθαρή, και εσείς περπατάτε, ρουφώντας την θέα και τους ήχους, και απολαμβάνοντας την ημέρα στο έπακρον.  Αυτή είναι η Νέα Υόρκη και έχετε ακούσει ιστορίες για αυτήν την πόλη, αλλά είναι ελαφριά και φωτεινή και ευχάριστη, και εσείς συνεχίζετε να περπατάτε, έχοντας στο μυαλό σας όλα όσα θα πείτε στους φίλους σας όταν επιστρέψετε.

Ξαφνικά, από το μπαλκόνι του τρίτου ορόφου πάνω από σας, μια γλάστρα πέφτει και σας χτυπάει στο κεφάλι.  Η γλάστρα πέφτει στο πεζοδρόμιο και σπάει.  Δεν έχετε χτυπήσει σοβαρά, αλλά το κεφάλι σας πονάει.  Αισθάνεστε ένα εξόγκωμα που σχηματίζει γρήγορα ένα μεγάλο καρούμπαλο.  Το κρανίο σας έχει ένα δυσάρεστο γδάρσιμο που καίει όταν το αγγίζετε και στο χέρι σας υπάρχει λίγο αίμα.  Το απροσδόκητο και ο πόνος έχουν ανεβάσει το επίπεδο της αδρεναλίνης σας.  Ο παλιός παλεύεις/η τρέχεις μηχανισμός έχει εισβάλει, και τα νευροχημικά κυλάνε.  Ο θυμός αρχίζει να αυξάνεται.  Τώρα έχετε μερικές επιλογές. Τι θα κάνατε;

Ας σκεφτούμε λίγο και ας διερευνήσουμε μερικές πιθανότητες.  Θα μπορούσατε να αποφασίσετε να ανεβείτε σε εκείνο το διαμέρισμα του τρίτου ορόφου και να τακτοποιήσετε ξέρετε τι ξέρετε που.  Θα μπορούσατε να φτάσετε εκεί και να ανακαλύψετε ότι ό ιδιοκτήτης είναι ένας αμυντικός σε κάποια επαγγελματική ομάδα ποδοσφαίρου και ότι οι δικέφαλοι του είναι μεγαλύτεροι από την μέση σας. Τότε ίσως να αλλάζατε το σχέδιο σας.

Τι άλλο θα μπορούσατε να κάνετε; Κάποιοι θα μπορούσαν να το θεωρήσουν αυτό σαν μια ευκαιρία.  «Θα τον μηνύσω αυτόν τον γέρο τράγο. Όποιος τοποθετεί μια γλάστρα τόσο κοντά στην άκρη του μπαλκονιού, και απλά περιμένει πότε θα πέσει πάνω σε κάποιον, πρέπει να πάρει ένα μάθημα. Τι θα γινόταν αν έπεφτε σε κανένα μικρό παιδί ή σε ένα καρότσι με μωρό που περνάει κάτω από το μπαλκόνι; Η μήνυση θα είναι εύκολη – θα τους τακτοποιήσει το δικαστήριο.  Αυτό θα τους μάθει να είναι περισσότερο προσεκτικοί στο μέλλον.  Εγκεφαλική διάσειση και τραυματισμός του αυχένα.  Αναρωτιέμαι πόσο αξίζουν αυτά.» 

Τι άλλο θα μπορούσατε να κάνετε; Λοιπόν, κάποιοι θα μπορούσαν να σκεφτούν ότι το επεισόδιο ήταν ένα σημάδι από τους θεούς.  Είναι η κατάλληλη στιγμή να το δούμε μεταφυσικά – στην τελική, το κτύπημα θα μπορούσε να προκαλέσει φώτιση.  Θα μπορούσε ακόμα και να είναι σαν ένας από εκείνους τους κεραυνούς που το άτομο που έχουν κτυπήσει αποκτά ιδιαίτερες μεταφυσικές ή παραψυχολογικές ικανότητες.  Όπως ο Τζών Τραβόλτα στην ταινία «Φαινόμενον», ένα τέτοιο άτομο μπορεί να κάνει ή να λύσει σχεδόν οτιδήποτε.  Είναι σαν να αποκτά σε μια στιγμή την γνώση του σύμπαντος.

                           Τι άλλο θα μπορούσατε να κάνετε;

Ο ψυχολόγος και φιλόσοφος William James συχνά πιστώνεται με την επινόηση του όρου πραγματιστής, λόγω της εφαρμογής της λέξης στην φιλοσοφία και την ψυχολογία. Τι είναι πραγματιστής; Στο παράδειγμα μας, είναι απλά να ανταποκρίνεται στα ερεθίσματα με έναν τρόπο που λειτουργεί για εσάς. Τι θα μπορούσε να λειτουργήσει για σας; Τι και αν παίρνατε το λουλούδι από το ζεστό πεζοδρόμιο και το πηγαίνατε σε ένα ανθοπωλείο για μεταφύτευση; Τι και αν διαλέγατε μια πολύ όμορφη γλάστρα, μεταφυτεύατε το λουλούδι, και μετά το επιστρέφατε στον ιδιοκτήτη με μια εξήγηση για τον λόγο που ήταν σε μια καινούργια γλάστρα; Θα μπορούσατε να πείτε κάτι σαν κι αυτό: «Η γλάστρα σας έπεσε από το μπαλκόνι και με κτύπησε στο κεφάλι.  Η γλάστρα θρυμματίστηκε στο πεζοδρόμιο, έτσι πήγα το λουλούδι στο ανθοπωλείο και το μεταφύτευσα για σας. Ορίστε.  Ελπίζω ότι η καινούργια γλάστρα σας αρέσει».

Από όλα όσα θα μπορούσατε να κάνετε, ποιο είναι αυτό που νομίζετε ότι θα σας έκανε να αισθανθείτε καλύτερα; Από όλα όσα θα μπορούσατε να κάνετε, τι νομίζετε ότι θα άλλαζε εκείνα τα νευροχημικά από τον μηχανισμό του παλεύω/τρέχω σε ανάπτυξη και ευχαρίστηση;

Επιλογές

Ο Dr Bruce Lipton περιγράφει το σώμα ως εξής: όπως και μια κυβέρνηση, έχει δύο προϋπολογισμούς – ο ένας για άμυνα και ο άλλος για ανάπτυξη.  Ως εκ τούτου, όταν το σώμα βρίσκεται σε άμυνα (παλεύω/τρέχω), δεν μπορεί να αναπτυχθεί.  Όταν το σώμα είναι σε ειρήνη, ο προϋπολογισμός στρέφεται εξ ολοκλήρου προς την ανάπτυξη (άριστη υγεία και ευεξία). Αν σκεφτείτε αυτόν τον προϋπολογισμό για ένα λεπτό και αντιληφθείτε ότι στον σύγχρονο άνθρωπο η πάλη και η φυγή έχουν αντικατασταθεί με το άγχος και την κατάθλιψη, είναι εύκολο να δείτε ότι αυτή η κατάσταση αυξημένης εγρήγορσης είναι φυσιολογική αλλά ανθυγιεινή. Που σημαίνει, ότι το άγχος και η κατάθλιψη είναι καταστάσεις συναγερμού, και οι περισσότεροι άνθρωποι έχουν πολλά ερεθίσματα στην καθημερινή τους ζωή που κρατούν το σώμα τους σε εγρήγορση με αυτόν τον τρόπο.

Έτσι, από τις επιλογές που έχετε σχετικά με την ιστορία της γλάστρας, ποια επιλογή θα σας εξυπηρετούσε καλύτερα; Η απάντηση είναι προφανής.  Αλλά αν και είναι τόσο φανερή, γιατί δεν έγινε αντιληπτή από την πρώτη στιγμή; Εδώ είναι το σημείο μου.  Σε ένα τέτοιο σενάριο – και πιστέψτε με, όλοι έχουμε παρόμοια σενάρια, όπως όταν ένα άτομο που μπαίνει μπροστά μας ενώ οδηγούμε ή μας σπρώχνει στην σειρά μπροστά από εκείνους που ήδη περιμένουν – γιατί όλοι μας δεν καταφέρνουμε να δούμε το προφανές και αντ’ αυτού διαλέγουμε το κατώτερο;

Όταν το προφανές είναι τόσο ξεκάθαρο, γιατί συμβαίνει και τόσοι πολλοί από εμάς δεν καταφέρνουμε ούτε καν να το αναγνωρίσουμε σαν εναλλακτική;

Επιλογή; Κάνω αυτό, ή κάνω εκείνο; Τι επιλογή έχω αν δεν μπορώ να δω μια εναλλακτική στο κατώτερο ή το κακό; Τι εννοούμε λοιπόν, όταν πιστεύουμε στην ελεύθερη βούληση και επιλογή και παρόλα αυτά αποφεύγουμε την ευθύνη; Όπως συμβαίνει με την ελευθερία και την δημοκρατία, η ευθύνη συνοδεύει την επιλογή.  Είτε πρόκειται για την ελεύθερη βούληση ή την ελευθερία του λόγου, ο κάθε ένας από εμάς έχει την ευθύνη να πληροφορείται και να συμπεριφέρεται έξυπνα ως αποτέλεσμα. Πως λοιπόν ξεφεύγουμε από τους στενούς, αυτούς που εμείς οι ίδιοι έχουμε επιβάλει περιορισμούς που προδιαθέτουν αυτό που ονομάζουμε επιλογές;

Πριν βιαστείτε να δώσετε απάντηση για την τελευταία αυτήν ερώτηση, θα ήταν χρήσιμο να καταλάβετε λίγο περισσότερο την ανθρώπινη κατάσταση – πως μαθαίνουμε τις αυτοπεριοριζόμενες έννοιες και τι και πως αντιλαμβανόμαστε αυτό που αντιλαμβανόμαστε.

(Απόσπασμα από το βιβλίο του Eldon Taylor, “Choices and Illusions: How Did I Get Where I Am, and How Do I get Where I Want to Be?”)