ΕΙΝΑΙ Η ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΑ ΚΑΛΗ ΓΙΑ ΣΕΝΑ;

Είμαστε φίλοι για πολλά χρόνια. Πρόσφατα παραβρεθήκαμε μαζί σε ένα μικρό συνέδριο για την τεχνολογία και την συνειδητότητα.  Πώς μπορεί η τεχνολογία, και συγκεκριμένα η τεχνητή νοημοσύνη, να επηρεάσει την κατάσταση της συνειδητότητας μας; Πολλοί ενδιαφέροντες άνθρωποι βρέθηκαν εκεί: από την Microsoft και άλλους οργανισμούς και περιβάλλοντα. 

Επιστρέψαμε από το συνέδριο με το ίδιο αυτοκίνητο.  Συζητώντας, αντιληφθήκαμε κάτι ενδιαφέρον.  Όταν οι άνθρωποι στον χώρο της τεχνολογίας συναντώνται για να συζητήσουν τις καινούργιες εξελίξεις, στην πραγματικότητα υπάρχουν δύο ερωτήσεις που τίθενται συνήθως:

Η πρώτη ερώτηση είναι: «Μπορεί να γίνει; Έχουμε την κατάλληλη τεχνολογία για να το δημιουργήσουμε;»

Η δεύτερη ερώτηση είναι: «Θα πληρώσει ο κόσμος; Θα θελήσουν οι άνθρωποι να υιοθετήσουν αυτήν την τεχνολογία με τρόπου που να δημιουργήσει οικονομικά ανταποδοτικά οφέλη;»

Υπάρχει επίσης και άλλη μία σημαντική ερώτηση που μπορούμε να κάνουμε σχετικά με την πρόοδο της τεχνολογίας.  Δεν αφορά το αν μπορεί να γίνει ή αν θα υιοθετηθεί. Μπορούμε επίσης να ρωτήσουμε: «Στην πραγματικότητα, είναι καλό για μας; Ευθυγραμμίζεται με αυτό που πραγματικά θέλουμε, με αυτό που επιθυμούμε πιο βαθειά;»

Για να απαντήσουμε αυτήν την ερώτηση, κατά το μακρύ ταξίδι μας από την Νότια Καλιφόρνια στην Βόρεια Καλιφόρνια, σκεφτήκαμε κάποιες ευρέως αποδεκτές αξίες, με τις οποίες θα συμφωνήσουν οι περισσότεροι άνθρωποι. Και μετά υπολογίσαμε την πρόοδο στην τεχνολογία σύμφωνα με τις αξίες αυτές. 

Κοιτάξτε τις ερωτήσεις που κάναμε, και δώστε τις δικές σας απαντήσεις.

Σας Κάνει Να Είστε Περισσότερο Αυτάρκης ή Περισσότερο Εξαρτώμενος;

Σας εκπαιδεύει αυτή η τεχνολογία να γίνετε καλύτερος εσείς ο ίδιος, ή σας εκπαιδεύει να εξαρτάστε περισσότερο από την τεχνολογία;

Ο Jonathan έχει ένα μικρό κουμπί που ονομάζεται «LumoLift». Είναι πολύ έξυπνο: έχει μια συσκευή ενσωματωμένη, η οποία, αν μισοκοιμηθείτε, σας υπενθυμίζει να επανέλθετε στην σωστή στάση. Άριστα! Μετά από μερικές εβδομάδες χρήσης, ο Jonathan έχει παρατηρήσει ότι ακόμα και όταν δεν φοράει την συσκευή του, θυμάται να καθίσει όρθιος μόνος του.  Η τεχνολογία τον έχει εκπαιδεύσει να υιοθετήσει μια καλύτερη συνήθεια, και μεγαλύτερη επίγνωση, με τρόπο τέτοιο, που τώρα δεν εξαρτάται από την τεχνολογία καθ’ αυτή.

Από την άλλη πλευρά, καθώς είμαστε και οι δύο σε μια ώριμη ηλικία τώρα, έχουμε μεγαλώσει πριν έλθουν οι ηλεκτρονικοί υπολογιστές, ακόμα και πριν από τις μικρές αριθμομηχανές. Έχουμε μάθει να κάνουμε αριθμητικούς υπολογισμούς μέσα στο κεφάλι μας.  Όσο περισσότερο χρησιμοποιούμε υπολογιστή, τόσο λιγότερο μπορούμε να εκτελέσουμε αυτές τις λειτουργίες νοητικά.  Έχουμε παρατηρήσει ότι όταν πηγαίνουμε σε ένα κατάστημα και θέλουμε να αγοράσουμε τέσσερα πράγματα που το κάθε ένα στοιχίζει $25, ένα νεότερο άτομο που εργάζεται στο κατάστημα πρέπει να χρησιμοποιήσει υπολογιστή για να υπολογίσει 4Χ25. Αν χρησιμοποιείτε τον αυτόματο ορθογράφο συχνά, είναι σχεδόν βέβαιο ότι θα μειώσει την ικανότητα σας να γράφετε με σωστή ορθογραφία μόνος σας.  Αυτά είναι παραδείγματα που αφορούν περιπτώσεις που η τεχνολογία μας έχει κάνει να εξαρτόμαστε από αυτήν, και έχει μειώσει την αίσθηση της αυτάρκειας.

Η χρήση της τεχνολογίας με τρόπου που μας κάνει να εξαρτιόμαστε από αυτήν είναι δυνητικά ένας μεγάλος κίνδυνος. Αν οι ηλιακές ακτίνες έκαιγαν ξαφνικά όλα τα microchips, για παράδειγμα, θα είχαμε όλοι μεγάλο πρόβλημα.

Σας Φέρνει η Τεχνολογία Πιο Κοντά Στους Ανθρώπους, ή Θα Σας Απομονώσει Περισσότερο;

Σύμφωνα με έρευνες, ο νούμερο ένα παράγοντας στην δημιουργία μιας ευτυχισμένης ζωής είναι η ποιότητα των προσωπικών σας σχέσεων.  Βλέπουμε την αγάπη σαν μια εγγενώς επιθυμητή εμπειρία, και βλέπουμε την μοναξιά και την απομόνωση σαν εγγενώς αρνητικές. 

Χωρίς αμφιβολία, μπορούμε να βρούμε πολλά παραδείγματα που η τεχνολογία μας φέρνει πιο κοντά στους άλλους ανθρώπους.  Ένας στρατιώτης, ή ένας ιεραπόστολος, που μετατίθεται σε μια μακρινή χώρα για πολλούς μήνες, ή ακόμη και χρόνια, μπορεί να επικοινωνήσει με τους αγαπημένους του μέσω του Skype ή του Google Hangout. Μπορείτε να έχετε πραγματικές συζητήσεις με ανθρώπους, και μπορείτε να βλέπετε και την γλώσσα του σώματος, καθώς και να ακούτε την φωνή, με τρόπο που δεν μπορούσαμε να κάνουμε στο παρελθόν.

Από την άλλη πλευρά, τα video games που παίζετε μόνος σας, ή πολλές άλλες από τις δραστηριότητες που έχουμε με ένα κινητό τηλέφωνο, μπορούν πραγματικά να σας απομονώσουν από τους άλλους ανθρώπους. 

Πρέπει να μπορούμε να διακρίνουμε μεταξύ της ποσότητας και της ποιότητας.  Διακόσιοι φίλοι στο Facebook δεν ισούνται με έναν αληθινά καλό φίλο τον οποίο μπορείτε να εμπιστευθείτε ότι θα είναι πάντα εκεί για σας.  Η τεχνολογία μπορεί εύκολα να αυξήσει την ποσότητα των αλληλεπιδράσεων μας, αλλά πώς μπορεί να επιδράσει στην ποιότητα τους;

Πνευματική Αφύπνιση

Σας καθιστά η τεχνολογία περισσότερο εξαρτημένους και ατομιστές, ή περισσότερο ευρύχωρους;

Το περασμένο μήνα ο Jonathan αγόρασε μια συσκευή που ονομάζεται The Muse. Πρόκειται για μια συσκευή που φοράς στο μέτωπο σου και διαβάζει τα ηλεκτρομαγνητικά κύματα του εγκεφάλου σου που απεικονίζει στο smartphone σου.  Στοχεύει στο σε βοηθήσει να ηρεμήσεις  και να χαμηλώσεις τα κύματα του εγκεφάλου σου ώστε να μπορέσεις να βιώσεις ένα βαθύτερο επίπεδο γαλήνης.

Υπάρχουν πολλές άλλες εφαρμογές τώρα, που έχουν σχεδιαστεί ειδικά για να σε επαναφέρουν στο κέντρο σου, ώστε να αισθάνεσαι γαλήνιος και ξεκούραστος.

Η ερώτηση που ίσως θα θέλαμε να κάνουμε σχετικά με συσκευές και εφαρμογές σαν αυτήν είναι: σου δίνουν ένα προσωρινό πνευματικό βίωμα, μόνον όταν τις χρησιμοποιείς, ή μακροπρόθεσμα σε οδηγούν σε μια μακροχρόνια σταθερή αίσθηση πνευματικής ωριμότητας και αφύπνισης;

Και οι δύο έχουμε φίλους που κάνουν μιαν «νηστεία από την τεχνολογία» μια ημέρα την εβδομάδα.  Κλείνουν το ίντερνετ και το κινητό τους για 24 ώρες, και επιστρέφουν σε έναν πιο απλό, πιο γαλήνιο τρόπο ζωής. Με τον τρόπο αυτό, μπορούμε να καταπολεμήσουμε την εξάρτηση και τον εθισμό από τις συσκευές. 

Μπορεί η τεχνολογία να σας βοηθήσει να ζείτε περισσότερο αφυπνισμένοι;

Υγεία

Η συσκευή αυτή, ή το πρόγραμμα, βελτιώνει την ζωή σας, ή επιδρά αρνητικά στην υγεία σας;

Αδιαμφισβήτητα, υπάρχει πολλή ιατρική τεχνολογία η οποία σώζει ζωές σήμερα, υπάρχουν εφαρμογές που βοηθούν στην παρακολούθηση των παλμών της καρδιάς σας, της αρτηριακής πίεσης και του λίπους, καθώς και σας βοηθούν να πάρετε καλύτερες αποφάσεις. Μπορούμε να διαγνώσουμε, να προβλέψουμε, και να παρακολουθήσουμε την κατάσταση της υγείας με πολύ μεγαλύτερη ακρίβεια από το παρελθόν.

Από την άλλη μεριά, το να μένετε άϋπνοι αργά την νύκτα, καρφωμένοι στην οθόνη, παίζοντας video games, μπορεί να επηρεάσει αρνητικά την υγεία σας.

Η μακροπρόθεσμη επίδραση των ηλεκτρομαγνητικών πεδίων στο σώμα μας, δεν είναι ακόμη γνωστή.  Ίσως έχετε ακούσει για την γυναίκα που είχε το κινητό τηλέφωνο στην τσέπη του πουκαμίσου πάνω στο στήθος της. Όταν ανέπτυξε καρκίνο του μαστού, το σχήμα του όγκου ταίριαζε απόλυτα με το σχήμα και το μέγεθος του τηλεφώνου της.

Και οι δύο έχουμε φίλους και πελάτες που έχουν πάρει αυξημένη δόση από την τεχνολογία εργαζόμενοι στην IT βιομηχανία. Περνούν 10 ή 12 ώρες την ημέρα κοιτάζοντας την οθόνη, και τελικά καίγονται.  Θα πρέπει τότε να πάνε να κοιτάζουν τα δέντρα για κάποιους μήνες, για να ανακτήσουν την υγεία τους.

Ωριμότητα

Η λέξη «ωριμότητα» για τους περισσότερους ανθρώπους σημαίνει κάτι. Αναγνωρίζουμε ότι ένα πεντάχρονο παιδί, ή ακόμη και ένας έφηβος, δεν είναι πολύ ώριμος, συνήθως, αλλά ένα μεγαλύτερο άτομο είναι περισσότερο ώριμο.  Τι σημαίνει αυτό; Αυτό σημαίνει ότι έχει πολύ περισσότερη εμπειρία ζωής. Έχει πάει εκεί, και έχει κάνει αυτό. Βάσει αυτής της εμπειρίας ζωής μπορεί να πάρει καλύτερες αποφάσεις. Όταν βρίσκεται αντιμέτωπο με μιαν ευκαιρία ζωής, ένα πιο ώριμο άτομο μπορεί να πει: «Ναι, η ευκαιρία πραγματικά ΕΙΝΑΙ πολύ καλή για να είναι αληθινή!».

Η εξέλιξη της τεχνολογίας μας κάνει να ωριμάσουμε γρηγορότερα, ή το κάνει περισσότερο δύσκολο;

Το να λειτουργούμε σε ένα τεχνητό περιβάλλον, όπως ο κόσμος ενός ηλεκτρονικού παιχνιδιού, σας επιτρέπει στην πραγματικότητα να μάθετε δεξιότητες ζωής και να αυξήσετε την εμπειρία της ζωής σας, ή σας αποσπάει από αυτή; Μπορεί ένα περιβάλλον όπως, «Η Δεύτερη Ζωή Μου» να συμβάλει πραγματικά στην αληθινή ωριμότητα;     

Συμπόνια Και Αγάπη

Αν αφεθούμε στην τεχνολογία είναι πιθανόν να γίνουμε περισσότερο συμπονετικοί και ανοιχτόκαρδοι, θα δείχνουμε περισσότερη καλοσύνη και αγάπη;

Συσκευές που έχουν δημιουργηθεί στο HeartMath αποτελούν ένα πολύ καλό παράδειγμα τεχνολογίας που μας βοηθάει να ανοίξουμε τις καρδιές μας, να νιώσουμε τον πόνο των άλλων, και να ζήσουμε με συμπόνια.  Ολόκληρο το κίνημα της συνειδητής προσοχής (mindfulness), το οποίο μας έχει επηρεάσει τόσο πολύ τα τελευταία χρόνια, είναι συγχρόνως και  ένα χτύπημα στην απορρόφηση μας από την τεχνολογία, αλλά την ίδια στιγμή διαλύεται από την τεχνολογία.

Σήμερα, μπορείτε να πάτε στο YouTube και να παρακολουθήσετε μια ομιλία του Dalai Lama για την συμπόνια, ή να εμπνευστείτε από τον Eckhart Tolle ή την Byron Katie. Τι νομίζετε λοιπόν;

Θα ήσασταν ένα άτομο με περισσότερη αγάπη και νιάξιμο χωρίς το smartphone σας;

Περισσότερος Ελεύθερος Χρόνος

Οι περισσότεροι άνθρωποι θα συμφωνούσαν ότι το να έχουμε περισσότερο ελεύθερο χρόνο, ή το να μπορούμε να κάνουμε περισσότερα πράγματα καταβάλλοντας λιγότερη προσπάθεια είναι κάτι καλό.  Σας αφήνει, γενικά, η τεχνολογία περισσότερο χρόνο να ξεκουραστείτε και να κάνετε αυτό που αγαπάτε, ή σας στερεί τον χρόνο;

Πρόσφατες έρευνες δείχνουν ότι οι άνθρωποι έχουν στην πραγματικότητα περισσότερο ελεύθερο χρόνο, αλλά έχουν την εντύπωση ότι έχουν λιγότερο ελεύθερο χρόνο.  Αυτό δείχνει ότι η τεχνολογία μπορεί να σας εξοικονομήσει χρόνο, αλλά την ίδια στιγμή σας δίνει την υποκειμενική εμπειρία ότι είστε περισσότερο φορτωμένοι.

Θεός

Μία άλλη συμπαντική αξία που σχεδόν όλοι μοιράζονται είναι το αίσθημα ότι είμαστε συνδεδεμένοι και στην υπηρεσία από κάτι μεγαλύτερο από τον δικό μας νου.  Οι άνθρωποι μπορούν να το ονομάσουν αυτό «συμπαντική νοημοσύνη» ή «Tao» ή «Θεό».  Πολλοί είναι εκείνοι που θα έλεγαν ότι οτιδήποτε με βοηθάει να γίνομαι περισσότερο ένα με τον Θεό, είναι καλό, και οτιδήποτε με απομακρύνει είναι κακό.

Πώς η αυξανόμενη εξάρτηση μας από την τεχνολογία επηρεάζει την ικανότητα μας να συνδεόμαστε με το θείο;

Η τεχνητή νοημοσύνη χωρίς αμφιβολία μπορεί να μας βοηθάει να πραγματοποιούμε μαθηματικές πράξεις γρηγορότερα, μας βοηθάει να έχουμε πρόσβαση σε μαζικές πληροφοριακές βάσεις δεδομένων, μπορεί να μας βοηθάει να κινούμαστε μέσα στους δρόμους της πόλης πιο αποτελεσματικά, αλλά θα μπορούσε ποτέ ένας προγραμματισμένος ηλεκτρονικός υπολογιστής να νιώσει αφοσίωση; Θα μπορούσε ποτέ οποιοδήποτε είδος προγραμματισμένης μηχανής να προγραμματιστεί να γνωρίζει τι εννοεί ένα ανθρώπινο ον με την «Αγάπη του Θεού»;  Αυτές είναι συμπαντικές εμπειρίες και αξίες που έχουν ανακαλυφθεί κατά την διάρκεια της ανθρώπινης ιστορίας σε όλους τους πολιτισμούς: μια προφανώς πολύ σημαντική πλευρά της ανθρώπινης εμπειρίας.

Και, για τον ίδιο λόγο, θα μπορούσε η τεχνητή νοημοσύνη ποτέ να κατανοήσει ή να αντιγράψει την εμπειρία του να ερωτεύεσαι; Μία ιστοσελίδα εύρεσης συντρόφου μπορεί να σου βρει έναν κατάλληλο σύντροφο βασιζόμενο σε όλα τα είδη παραμέτρων, αλλά θα μπορούσε ποτέ ένας ηλεκτρονικός υπολογιστής να καταλάβει το συναίσθημα της σπίθας που νιώθουμε όταν ερωτευόμαστε κάποιον βαθιά;

Η τεχνολογία δεν φεύγει.  Στην πραγματικότητα ο ρυθμός ανάπτυξης της αυξάνεται όλο και γρηγορότερα κάθε μέρα.  Εφ’ όσον η τεχνολογία είναι εδώ για να μείνει, πρέπει να μάθουμε να προσαρμόζουμε την δύναμη της με τους στόχους και τις αξίες που είναι πιο σημαντικές για μας. Αυτό δεν είναι πάντα εύκολο.  Παρ’ όλα αυτά, θέτοντας τις ερωτήσεις που παραθέσαμε εδώ, και όντας ειλικρινείς με την πραγματική σας εμπειρία, ελπίζουμε ότι θα μπορέσετε να μην χαθείτε μέσα σε μια τεχνολογική ζούγκλα.

 Κυριολεκτικά, η τεχνολογία μας δίνει περισσότερες επιλογές.  Εξαρτάται από μας να επιλέξουμε σοφά τι να κάνουμε με αυτές…          

Των Arjuna Ardagh και Jonathan Robinson